Historia stawów zatorskich

Ośrodek hodowli karpia w Zatorze jest jedną z najstarszych tego typu placówek w regionie. Początki rybactwa i hodowli karpia w Zatorze sięgają czasów panowania Bolesława Krzywoustego (1086-1138), który przekazał Ziemię Zatorską swemu synowi Władysławowi (1105-1159). Następnie władanie objął syn Mieszko (1132- a 1146-1211), który w 1291 roku pozwolił zbudować trzy młyny na rzece Skawie, a w Bachowicach zgodził się na odnowienie zamulonego wylewem Wisły jeziora i rozpoczęcie w nim gospodarki rybackiej. Po wielu latach w 1493 roku, książę Janusz IV w ówczesnym Księstwie Zatorskim pozwala mieszczanom zatorskim na wykopanie dwóch sadzawek i napełnienie ich wodą. Ponadto utworzone zostają pierwsze dwa ,,odrastaliszcza” do pielęgnowania narybku - odpowiedniki obecnych przesadek narybkowych. Ta ziemia staje się więc zalążkiem rybactwa, a woda pretekstem do zatargów.

Cieki doprowadzające wodę do stawów były wówczas przyczyną wielu niesnasek. W sporze o wodę zasilającą stawy w Laskowej w 1513 roku kasztelan Wawrzyniec Myszkowski zabił księcia zatorskiego Janusza IV. Skutkiem tego morderstwa było przyłączenie Księstwa Zatorskiego do Polski.

Rozwojowi gospodarki rybackiej sprzyjały okresy pokoju, natomiast wojny doprowadziły do zniszczeń stawów i upadku hodowli karpia. Wojna trzydziestoletnia w XVII wieku przyniosła zniszczenie, głód, zarazy – jednak pomimo tego stawy w tym czasie zajmowały jeszcze dość znaczne obszary. Powrócono do prymitywnych metod chowu, których przyczyną był spadek poziomu wód gruntowych i intensywny rozwój metalurgii i kopalnictwa.

Wojna austriacko – pruska w połowie XVIII wieku, przemarsze i stacjonowanie wojsk obcych i konfederatów spowodowały zahamowanie rozwoju w przodującym dotąd ośrodku gospodarki stawowej w Polsce.

Zwrot ku lepszemu nastąpił po 1870 roku od objęcia przez M. Naimskiego w dzierżawę Gospodarstwa Spytkowice. Wtedy też przeprowadzono przebudowę całego kompleksu stawów rybnych, zwiększając jego powierzchnię dwukrotnie. Dodatkowo wybudowano w latach 1891–1894 magazyny rybne i sadzawki w Laskowej.

Działalność stawów zatorskich była szczegółowo dokumentowana w księgach stawowych, zapisywano w nich wiele informacji na temat pogłowia ryb, zdrowotności czy eksportu. Tak duża znajomość zagadnienia hodowli i chowu ryb, a także ekonomii spowodowała, iż w 1914 roku stawy zatorskie były pod względem technicznym przykładem nowoczesności.