Historia rybactwa w Polsce

Połowem ryb na terenach Polski zajmowano się od zamierzchłych czasów. Umacnianie się chrześcijaństwa w XII i XIII wieku przyczyniło się do rozwoju rolnictwa, zaczęło powstawać wiele stawów rybnych tzn. „rybników”, głównie w dorzeczach górnej Wisły i Odry. Stawy budowano systemem paciorkowym wzdłuż rzek. Umożliwiło to grawitacyjny dopływ i odpływ wody, w tym także osuszanie dna. W ten sposób powstały stawy w okolicach Górnej Wisły, Soły i Skawy. Dobre warunki topograficzne pozwalały na budowę głębokich stawów zwanych również „sadzawkami” lub po łacinie „piscina”, w których przetrzymywano wszystkie ryby napuszczone z pobliskiej rzeki. Ryby przebywały w jednym stawie parę lat, przechodziły cykl rozwojowy. Dopiero po 5-7 latach osiągały odpowiednią wielkość i wartość konsumpcyjną. Pierwsze pisane informacje o karpiu posiadamy z kronik Jana Długosza (1415-1480), który opisuje herby rodowe rycerzy walczących w bitwie pod Grunwaldem. Obok innych ryb wymienia również karpie. W herbie rodu Korczbok występują trzy karpie, zaś Andrzej Zborowski w 1505 r. wymienia Mikołaja Jaxicz Zimlińskiego herbu Karpie. Również o karpiach jest wzmianka w księgach rachunkowych z roku 1399 należących do Zakonu Krzyżackiego. Należy więc przypuszczać, że w średniowiecznej Polsce rozpoznawano różne gatunki ryb. Nie posiadamy wiadomości kto sprowadził i upowszechnił hodowlę karpi na ziemiach Polskich, mamy natomiast pewne informacje co do tego kiedy zaczęto budować stawy rybne i kiedy rozpoczęła się planowa gospodarka stawowa. W Polsce planowy chów udomowionego karpia lustrzenia zapoczątkowano co najmniej w połowie XII wieku. Wzmianki dotyczące hodowli karpia znajdujemy min. w opracowaniach źródłowych Stanisława Krzyżanowskiego i Bolesława Ulanowskiego a także w rękopisie kapituły katedry krakowskiej z 1450 roku.

Początki rybactwa w Zatorze (stawowej hodowli ryb) sięgają XIV wieku. A. Strzelecki w pracy Ryby i ich hodowla, wydanej w 1904 roku pisze, że „stawy mieli kopać jeńcy tatarscy wzięci do niewoli przez Tęczyńskiego, które otrzymały nazwy od swych założycieli a z tych dotychczas istnieją: Boner, Kasztelan, Starosta”.

Najstarsze dokumenty dotyczące Zatora i okolic pochodzą dopiero z XV wieku. Proboszcz parafii zatorskiej ks. Kamelski (od 1765 r.) na podstawie różnych dokumentów starał się spisać najstarsze dzieje Zatora. Z rękopisu ks. Kamelskiego wynika, że Kazimierz ks. zatorski zatwierdził (26 lipca 1468 r.) wszystkie nadania dla kościoła parafialnego, wśród których, znalazły się między innymi „trzy sadzawki przy lesie w Rudzach …i rybołówstwo w Skawie”. Również w 1468 roku kościół parafialny został obdarowany przez Małgorzatę, wdowę po księciu zatorskim Wacławie stawem „Burkat”, założonym w 1378 roku przez biskupa krakowskiego Floriana. Darowizna ta została zatwierdzona przez Stefana Batorego dopiero w 27 czerwca 1585 roku.