Historia stawów zatorskich

W oparciu o zapisy starostwa zatorskiego produkcja karpia zatorskiego w Księstwie Zatorskim początkowo rosła (od 1532-1549 r.) dzięki dobrej koniunkturze na ryby, lecz już w następnych latach malała (od 1564 r.- 10,5 t, do 1773 r.- 2,3 t). Kolejne dane pochodzą dopiero z okresu międzywojennego. I tak: rok 1931 – produkcja wzrastała i utrzymywała się na poziomie powyżej 200 ton, osiągając szczyt 290 ton w 1934 roku. Po masowych śnięciach ryb na posocznicę i spadku produkcji do 100 ton w 1938 roku. Rozpoczęcie II Wojny Światowej spowodowało przestój w produkcji. Mimo braku pasz w okresie wojennym ponownie następuje ożywienie w produkcji karpia zatorskiego dając korzystny wynik finansowy (w 1948 r. uzyskano 181,4 tony). Lata 50-te to już średnia produkcja 204,4 ton ryb, 60-te – średnio 224,3 ton, 70-te – średnio 402,9 ton i w dalszym ciągu podnosi się do 489,3 ton (lata 80-te i 90-te).

Od 1946 roku wdrażano stopniowo „zatorską metodę chowu” karpia opartą na dwuletnim systemie, uzyskując w pierwszym roku masę ciała ryb od 60 do 150 g oraz do 86% przeżycia. Metoda ta, stosowana jest do dzisiaj.

W trzech gospodarstwach rybackich Rybackiego Zakładu Doświadczalnego IRŚ w Olsztynie: Spytkowice, Przeręb i Bugaj prowadzona jest półintensywna hodowla karpia, od wylęgu - do ryby handlowej, natomiast w Obiekcie Doświadczalnym Laskowa utrzymywane są czyste linie karpia takie jak: zatorska, węgierska, jugosłowiańska, izraelska Dor-70 oraz gołyska, wykorzystywane do kojarzenia ze sobą. Tak powstałe hybrydy są idealnym materiałem wyselekcjonowanym genetycznie, cechującym się dodatnim efektem heterozji, a także dużą wartością użytkową niezmiernie przydatną przy produkcji. W chwili obecnej obserwuje się dość duże zapotrzebowanie na „karpia zatorskiego”, wynikające z wieloletniej renomy tego produktu, sięgającej dawnych czasów. Ekologiczna hodowla oparta tylko na karmieniu paszami pochodzenia roślinnego (tylko zboża) powoduje, iż mięso posiada specyficzny aromat i smak.

Bliskie sąsiedztwo rzek i dobrze zagospodarowanych wyrobisk pożwirowych przez Zatorskie Towarzystwo Wędkarskie (ZTW) zaowocowało ścisłą współpracą w zbyciu i propagowaniu spożycia karpia. Tym sposobem „Dolina Karpia” stała się miejscem do odpoczynku, wędkowania, a także uprawiania sportów wodnych.