Historia rybactwa w Polsce (cd.)

Informacje o ilości stawów i sadzawek na terenie starostwa zatorskiego znajdują się w publikacji Regiony gospodarcze Małopolski Zachodniej w drugiej połowie XVIII wieku, w której autorzy Helena Madurowicz i Antoni Podraza przedstawiają zestawienie wsi leżących w Zachodniej części Kotliny Nadwiślańskiej . Zestawienie zostało opracowane na podstawie obliczeń opartych na danych z Metryki Józefińskiej. Uwzględniono przede wszystkim stawy dworskie lub chłopskie o powierzchni ponad 100 morg. Wśród wymienionych miejscowości jest wiele należących obecnie do „Doliny Karpia”.

Duże zasługi dla rozwoju wielkostawowej przesadkowej gospodarki karpiowej położyli w pierwszej połowie XVI w. Seweryn Boner i Wawrzyniec Myszkowski. Największymi prywatnymi posiadaczami stawów rybnych w XVI w. była rodzina Myszkowskich, która posiadła na terenie ośrodka oświęcimsko - zatorskiego około 35 % ogółu dworskiej powierzchni stawowej. Czołowymi hodowcami karpi byli bracia Marcin i Wawrzyniec Myszkowscy, synowie Piotra z Przeciszowa. Marcin Myszkowski w swych dobrach położonych w południowo-zachodniej części księstwa oświęcimskiego (Bestwina, Jawiszowice, Żebracze, Kaniów Bestwiński, Dankowice oraz sąsiednie wsie) prowadził wzorową gospodarkę rybną. Według bezpośrednich danych źródłowych można oszacować, że roczna produkcja z ogromnych stawów wynosiła w przybliżeniu około 26-31 t. Po śmierci Marcina Myszkowskiego w 1541 roku majątek został podzielony, gospodarstwo stawowe uległo rozdrobnieniu, na skutek koligacji rodzinnych część majątku znalazła się w rękach rodziny Porębskich. Wielkostawowe gospodarstwa karpiowe należące do Wawrzyńca Myszkowskiego były usytuowane w najbliższym sąsiedztwie Zatora: w Podolszu, Przeciszewie i Palczowicach. W 1532 r. Wawrzyniec Myszkowski otrzymał od króla Zygmunta I przywilej na założenie stawu rybnego miedzy wsią królewską Piotrowice, a wsią Polanka, która należała do jego dóbr. Wawrzyniec Myszkowski prowadził spór o wykorzystanie wody stawowej z księciem zatorskim Janem. Za zabójstwo księcia Jana (w 1513 r.) został Wawrzyniec Myszkowski skazany na banicję, zaś za bohaterską postawę w bitwie pod Orszą został ułaskawiony przez króla. Zabójstwo pozwoliło Zygmuntowi I definitywnie włączyć Księstwo Zatorskie w obręb Rzeczypospolitej W Lustracji województwa krakowskiego 1564 w dokumencie „Stawy circa oppidum Wadowicze”, znajdują się informacje o stawach, o zalaniu brzegów wsi królewskiej Piotrowice wodą ze stawu wybudowanego za pozwoleniem nieżyjącego króla Starego przez również „nieżyjącego już Wawrzyńca Myszkowskiego, kasztelana sądeckiego”. Poddani skarżyli się, że co roku naprawiają groblę, którą powinna być naprawiana przez poddanych p. Wawrzyńca Myszkowskiego. W niektórych dokumentach Wawrzyniec Myszkowski występuje z przydomkiem Karp. Upamiętnieniem zasług kasztelana było nazwanie niektórych stawów imionami związanymi z postacią Wawrzyńca Myszkowskiego. („Wawrzek”, „Kasztelan”, „Myszkowski”).